پس از ضربت خوردن امام علی ع در شب نوزدهم ماه مبارک رمضان توسط ابن ملجم مرادی از بازماندگان خوارج نهروان، درمانِ آن زخم تأثیری نبخشید و نوید پیامبر به امام به این که محاسن سفید حضرت به خون سرش رنگین می‌گردد، تحقق یافت. شهادت آن امام پس از سی سال امامت و چهار سال و نه ماه خلافت صورت گرفت. بدن مطهر امام علی (ع) را شبانه در محلی به نام نجف دفن کردند و این مکان، تا نزدیک به یکصد و پنجاه سال، از عموم مخفی بود و تنها برخی از شیعیان خاص از محل دفن امام آگاهی داشتند.
امام علی (ع) در طول حیات پربرکت خویش در جنگ‌های صدر اسلام شرکت کرد و بزرگان مشرک عرب را به خاک مذلت کشاند. آن حضرت پس از رحلت پیامبر اسلام به خاطر مصالح مسلمانان به مدت بیست و پنج سال خانه نشینی گزید و سکوت اختیار کرد. با قتل سومین خلیفه، مردم، امام را به خلافت برگزیده و در آن دوران پرآشوب نیز سه جنگ جمل، صفین و نهروان از جانب ناکثین (پیمان شکنان) قاسطین (معاویه و مردم شام) و مارقین (خوارج و خارج شدگان از دین) بر امام علی (ع) تحمیل شد. فضایل امام علی (ع) فوق آن است که در این مختصر بگُنجَد و در اینجا تنها به دو سخن درباره آن حضرت بسنده می‌کنیم.
ناظم نیشابوری درباره آن امام بزرگ گفته است که: علی بن ابی طالب، بر گوینده و نویسنده، محنتی گران و باری سنگین است که اگر بخواهد حقش را ادا کند به کفر و گزافه گویی دچار گردد و اگر کوتاه آید، خیانت و جفا نموده باشد و حدّ وسط در فضایل او آن قدر دقیق و باریک است که جز یک اندیشمند ماهر و حاذق از عهده‌اش نیز برنیاید. هم چنین ابن ابی الحدید معتزلی، شارح نهج‌البلاغه گوید: فضایل علی (ع) در آن حد از عظمت است که نویسنده و گوینده در برابر آن، خود را ضعیف و زبون و شرمسار می‌بیند که درصدد تفصیل آن برآید. دشمنان هرچه کوشیدند که نور عظمتش را فرو نشاند، فضایل آن حضرت بیشتر شایع گشت.