عبدالجواد ادیب نیشابوری معروف به ادیب اول در حدود سال 1242 شمسی 1281 قمری در یکی از روستاهای اطراف نیشابوربه دنیا آمد. وی در چهارسالگی بر اثر بیماری آبله نابینا گردید و پس از مداوای بسیار، اندکی از بینایی چشم چپ را به دست آورد. ادیب دارای حافظه‌ای قوی بود و در اندک زمانی خواندن و نوشتن فارسی و عربی را آموخت. او در 16 سالگی عازم مشهد شد و درس خود را ادامه داد. کم کم به تدریس روی آورد و هر سال حوزه درسش رونق می‌یافت و شاگردان فاضلی در حلقه درسش پرورش یافتند. با این که بر اثر کم بینا بودن، مطالعه برایش بسیار سخت بود ولی او معلومات فراوانی را با مطالعه به دست آورد.
ادیب علاوه بر فنون ادبی، در حکمت الهی و طبیعی، نجوم، حساب، جبر و هندسه و... مهارت داشت و از طب علمی، فقه، اصول، حدیث و رجال نیز بهره‌ای وافی داشت. دیوان اشعار ادیب به نام «لَئالی مکنون» و نیز رساله‌ای در جمع بین عروض فارسی و عربی و شرح مُعَلَّقات سبعه از جمله آثار اوست. سرانجام این شاعر وارسته و مربی نمونه پس از چهل و سه سال تدریس، در ششم خرداد 1305 شمسی برابر با پانزدهم ذی قعده سال 1344 قمری در 64 سالگی دارفانی را وداع گفت و در حرم مطهر رضوى (ع) در مشهد مقدس مدفون گردید.