امروز: ۱۴۰۳/۲/۶

مرگ محمد ولی خان سپه دار تنکابنی از سیاستمداران مشهور دوران مشروطه

  • تقویم : شمسی
  • تاریخ رویداد : 1305/4/27

محمدولی خان خلعتبری معروف به سپه دار تنکابنی در حدود سال 1225 شمسی 1364 قمری در یکی از روستاهای اطراف تنکابن به دنیا آمد و پس از فراگیری دروس ابتدایی، وارد کارهای نظامی گردید. وی مراحل ترقی را به سرعت پیمود و در زمان مظفرالدین شاه، با تقدیم پیش کشی قابل ملاحظه‌ای، وزیر گمرک شد. محمد ولی خان در طی سالیان متمادی پست‌های متعددی از قبیل حکمرانی گیلان، اردبیل و مشکین شهر را به عهده گرفت و از طرف مظفرالدین شاه، لقب سپه دار اعظم را دریافت کرد. وی همچنین مدتی حاکم تهران بود و بر آزادی خواهان خشونت زیادی روا داشت.

سپه دار هنگام مشروطه از رجال مستبد و خودکامه به شمار می‌رفت و با آزادی و مشروطیت دشمنی داشت به طوری که با شنیدن نام مشروطه، حالش دگرگون می‌شد. وی که برای سرکوبی شورش آذربایجان راهی این خطه شده بود، وقتی که نتوانست کاری از پیش ببرد، راهی گیلان گردید و انجمن عدالت را تشکیل داد. سپه دار در حالی که در ابتدا از طرفداران محمدعلی شاه بود، پس از چندی قصد فتح تهران نمود و پس از فتح پایتخت و خلع پادشاه، شخص اول ایران شد. وی پس از مدتی صدر اعظم احمد شاه گردید و همزمان وزارت جنگ و داخله را بر عهده داشت. سپه دار پس از سه بار نخست وزیری و در حالی که لقب سپه‌سالار اعظم را هم یدک می‌کشید، مدتی والی آذربایجان بود تا اینکه در کودتای اسفند 1299 شمسی در زمره توقیف شدگان قرار گرفت و مدتی را در زندان گذراند.

وی در سال‌های آخر عمر به عنوان یک رجل برجسته در مراسم‌ها حضور می‌یافت تا اینکه بابت مالیات املاک وسیع خود، مبالغ هنگفتی بدهکار شد. سپه دار که هرگز سختی ندیده و عمری زیر بار این حرف‌ها نرفته و کسی از او مطالبه مالیات نکرده بود، چون عرصه را بر خود تنگ دید در 27 تیر 1305 شمسی در هشتاد سالگی با اسلحه کمری‌اش خودکشی کرد و در امامزاده صالح تجریش به خاک سپرده شد. وی مردی بسیار متهوّر، تندخو، فاقد نظم و ترتیب، متعدی، مستبد، خودرأی، جاه طلب، لجوج و کینه توز و حریص در جمع آوری اموال به خصوص املاک، بوده است. سپه‌سالار، بزرگ‌ترین ملاک زمان خود بود و بیش از هزار نفر نوکر و سوار و خدمه داشت که همه از او تأمین می‌شدند.

ساعت و تقویم روز ایران