مارتین لوتر، در 13 مه 1483 میلادی در شهر ایزلبن آلمان به دنیا آمد. وی در ابتدا به تحصیل فلسفه، حقوق، ادبیات و موسیقی پرداخت و سپس استاد علوم مذهبی گردید. وی در سال‌های جوانی به دلیل سوء اختلافات بین مقامات کلیسا بر برخی از اعمال ارباب کلیسا ایراد گرفت. آغاز قیام لوتر بر ضد کلیسای کاتولیک و استبداد مذهبی، بر سر مسئله آمرزش گناهان از طرف کشیشان و پاپ بود. رؤسای کلیسا به دلخواهْ اشخاص را از کلیسا اخراج یا تکفیر می‌کردند و سپس برای آمرزش گناهان و ورود مجدد به کلیسا، گناهان آنان را با پول می‌خریدند. اما آنچه لوتر را بر ضد این اوضاع برانگیخت، اقدام مسئولین کلیسا در فروش رسمی آمرزش‌نامه بود.
لوتر در این زمان علی رغم مخالفت پاپ، انجیل را به زبان آلمانی ترجمه کرد و در اندک مدتی طرفداران فراوانی پیدا کرد. با قیام لوتر، طلسم تعصب مذهبی و استیلاطلبی و استبداد کاتولیکی قرون وسطی در هم شکست و مذهبی نو با نام پروتستان شکل گرفت. پروتست به معنی اعتراض در ابتدا با انگیزه اصلاح کلیسای کاتولیک آغاز شد و با مقاومت کلیسای کاتولیک در برابر هرگونه اصلاح، این جنبش به طور مستقل دارای اصول و مبانی خاص خود شد. لوتر معتقد بود که یگانه چیزی که در مسیحیت معتبر است کتاب مقدس می‌باشد از این رو، هیچ‌گونه حجیّتی برای مقام پاپی، شوراهای کلیسایی یا آرای صاحبان کلیسا و قدّیسان قائل نبود.
از دیدگاه پروتستان، هر مسیحی می‌تواند پیام کتاب مقدس را به وجدان شخصی خود دریابد و نجات و رستگاری شخص تنها از طریق فیض الهی و در ضمنِ ایمان، پدید می‌آید. از جمله ویژگی‌های اخلاق و تفکر پروتستانی، خردگرایی، تاکید بر آزادی فردی، تساهل و مدارا، تکیه بر تولید و گسترش ثروت، عبادت دانستن کار، موهبت الهی دانستنِ ثروت و پسندیده دانستن آن را می‌توان برشمرد. پروتستان در طی سال‌های حیات خود به چندین فرقه تقسیم شد و در کشورهای آلمان، اسکاندیناوی، بریتانیای کبیر، فرانسه، سوئیس و مجارستان، طرفداران بیشتری یافت. رهبر پروتستان‌ها، در اواخر عمر دچار بیماری شد و سرانجام در 12 ژوئیه 1546 میلادی در 71 سالگی درگذشت.