ابو معین ناصر بن خسرو قبادیانی در بلخ به دنیا آمد. وی از کودکی در محضر اساتید زمان خود، به تحصیل علم و دانش و حفظ قرآن پرداخت. ناصر خسرو علاوه بر ادبیات فارسی و عربی با بیشتر علوم زمان خود همچون حساب، هندسه، نجوم، طب، داروشناسی و الهیات نیز آشنا شد. ناصرخسرو در ابتدا شغل دبیری در دربار محمود و مسعود غزنوی داشت، اما پس از چندی بر اثر تحولی که در افکار و اندیشه‌های او پدید آمد از سیاست کناره گیری کرد و به تحقیق در اصول و عقاید مذاهب مختلف و سیر و سفر پرداخت. او در مسافرتی که به مکه و قاهره کرد، از خلیفه فاطمی، مذهبِ اسماعیلی را پذیرفته و به ریاست اسماعیلیانِ خراسان برگزیده شد. ناصرخسرو با لقب «حُجّتِ زمین خراسان» به ایران بازگشت، ولی از بیم دشمنان و متعصّبان خراسان، به ناحیه بَدَخشان در افغانستان امروزی پناه برد و در همان جا بدرود حیات گفت.
حاصل سفر هفت ساله ناصرخسرو، کتاب سفرنامه است که از نظر تاریخی و جغرافیایی حائز اهمیت است. وی افکار و اعتقادات خود و همچنین حکمت‌ها و موعظه‌های بسیاری را در قالب آثار و اشعارش بیان کرده است. زاد المسافرین، خوان اَخوان و وجه دین از دیگر آثار این شاعر بزرگ ایرانی است. خاصیت عمده شعر ناصر خسرو، اشتمالِ آن بر مواعظ و حِکَم بسیار است. همچنین جنبه‌ی دعوتِ مذهبیِ او، به اشعارش رنگ دینیِ آشکاری داده است و ذهن علمی او نیز باعث شد که در بیان مقاصد خود، به شدت تحت تأثیر روش منطقیان قرار گیرد. حکیم ناصر خسرو قبادیانی، بی تردید یکی از شاعران بسیار توانا و سخن آور زبان فارسی است که دارای طبعی نیرومند و سخنی استوار و قوی و اسلوبی نادر و خاص خود می‌باشد.