امروز: ۱۴۰۳/۹/۱۶

کشف تنگه ماژلان در جنوبی‌ترین نقطه از امریکای جنوبی توسط ماژلان

  • تقویم : میلادی
  • تاریخ رویداد : 1520/11/29

روز 6 سپتامبر سال 1522 میلادی، هنگام غروب آفتاب، یک کشتی کوچک بادبانی در وضعیت فلاکت باری وارد بندر سان لوکار در آندلس اسپانیا می‌شود. نام این کشتی «ویکتوریا» به مفهوم پیروزی است، نامی که شایسته این کشتی است. در این کشتی 18 نفر مرد تحت فرماندهی یک محکوم سابق، سباستین دل کانو اهل ایالت یاسک قرار دارند. این کشتی و ملوانان آن، بازمانده 5 فروند کشتی بادبانی و 265 ملوان بودند که 3 سال پیش از این تاریخ در روز 19 سپتامبر سال 1519 تحت فرماندهی «فردیناند دو ماژلان» خاک اسپانیا را در جهت غرب ترک کرده بودند. «فرناندو ماگلهائس» مشهور به «فردیناند دو ماژلان» 40 سال پیش از این تاریخ در پرتغال متولد شده بود. او در جریان جنگ در هند و سپس مراکش از ناحیه پا مجروح شد و تا آخر عمر می‌لنگید. ماژلان در یکی از سفرهایش به اقیانوس هند، در مسیری که قبلاً واسکودوگاما و آلبو کرک پیموده بودند، یک برده مالزیایی را با خود به همراه می‌آورد که او را انریکو می‌نامد. انریکو در آخرین سفر ماژلان بیش از همه در هنگام بروز خطرات برای او مفید بود. این برده به دلیل فداکاری‌هایش این شایستگی را می‌یابد تا نامش به عنوان نخستین انسانی که دور دنیا را پیمود، در تاریخ جاودان شود.

ماژلان تصمیم می‌گیرد رویای تحقق نیافته کریستف کلمب برای دور زدن قاره آمریکا و رسیدن به آسیا از سوی غرب را واقعیت ببخشد. اما مانوئل، پادشاه پرتغال پیشنهاد او را رد می‌کند. ماژلان به اسپانیا می‌رود و با دختر یکی از بزرگان شهر سوییا ازدواج می‌کند. روابط جدید او در اسپانیا، به ماژلان این امکان را می‌دهد تا اندک اندک اعتماد پادشاه اسپانیا را جلب کند. سرانجام، شارل کن پادشاه جوان اسپانیا امکانات لازم برای نخستین سفر به دور دنیا را در اختیار ماژلان قرار می‌دهد. ناوگان ماژلان شامل کشتی فرماندهی ترینیداد، کشتی سان آنتونیو، کشتی ویکتوریا، کشتی کنسپسیون و کشتی سانتیاگو با 265 ملوان از هر قوم و تباری راه اقیانوس اطلس را در جهت غرب در پیش می‌گیرد. ناوگان ماژلان طول قاره آمریکا را در جهت جنوب می‌پیماید اما با طولانی شدن مدت سفر، بی صبری ملوانان افزایش می‌یابد و سرانجام به شورشی منتهی می‌شود که ماژلان با خشونت آن را سرکوب می‌کند.

چند روز بعد کشتی سانتیاگو هنگام اکتشاف ساحل غرق می‌شود. در روز 21 اکتبر سال 1520 میلادی، ناوگان به یک تنگه اسرارآمیز می‌رسد. دو قایق برای شناسایی اعزام می‌شوند، آنها در بازگشت تأیید می‌کنند که احتمالاً این همان مسیری است که باید به سوی غرب پیمود. این موفقیت کینه استوائو گومز ناخدای کشتی سان آنتونیو را می‌انگیزد زیرا او قبلاً همین پیشنهاد را به شارل کن پادشاه اسپانیا داده بود. بنابراین، گومز شورش تازه‌ای به راه می‌اندازد و با کشتی سان آنتونیو و ملوانانش به اسپانیا بازمی گردد اما در بازگشت وی و ملوانانش به دستور پادشاه زندانی می‌شوند. باقیمانده ناوگان تنگه را می‌پیماید که از آن پس به نام تنگه ماژلان نامیده می‌شود. در روز 28 نوامبر سال 1520 میلادی سرانجام ناوگان ماژلان به اقیانوس جدیدی وارد می‌شود. در آن روز، به طور استثنایی آب‌های اقیانوس آرام و بدون موج بودند بنابراین ماژلان آن را اقیانوس کبیر پاسیفیک (آرام) نامگذاری می‌کند.

بیش از 3 ماه طول می‌کشد تا ناوگان ماژلان در روز 6 مارس سال 1521 میلادی به سواحل مجمع الجزایر ماریان برسد. در جریان این مدت، به دلیل سوءتغذیه، بیماری اسکوربوت در میان ملوانان کشتار می‌کند و 20 ملوان جان خود را از دست می‌دهند. پس از پر کردن انبارها از آب تازه و غذا بار دیگر ناوگان ماژلان به حرکت خود ادامه داده و به جزیره سبو در مجمع الجزایر فیلیپین می‌رسد. ماژلان از سوی پادشاه این جزیره مورد استقبال قرار می‌گیرد اما اندکی بعد، ماژلان مرتکب بی احتیاطی می‌شود و برای جلب رضایت دوست تازه خود به جنگ پادشاه جزیره مجاور ماکتان می‌رود که دشمن پادشاه سبو بود. در این جنگ ماژلان هدف یک تیر زهرآلود قرار می‌گیرد و در روز 27 آوریل سال 1521 میلادی به همراه 8 نفر از ملوانانش در جزیره ماکتان کشته می‌شود.

خوائو کاروالهو و دوارته باریوزا فرماندهان جدید به زودی بی کفایتی خود را نشان می‌دهند. آنها کشتی کنسپسیون که در شرایط بدی قرار داشت را می‌سوزانند و ناوگان محدود به 2 کشتی ترینیداد و ویکتوریا می‌شود. سرانجام این دو کشتی به سواحل جزایر ملوک می‌رسند که از مدتها قبل پرتغالی‌ها در آنجا حضور داشتند. ملوانان مدتی را در جزایر ملوک استراحت کرده و بار دیگر راه خود را در پیش می‌گیرند. در این میان کشتی ترینیداد نیز غرق می‌شود و سباستیان دل کانو فرماندهی کشتی ویکتوریا را به عهده می‌گیرد. کشتی ویکتوریا اقیانوس هند را پشت سر می‌گذارد و پس از پیمودن سواحل آفریقا راه اروپا را در پیش می‌گیرد. سرانجام در روز 6 سپتامبر سال 1522 میلادی کشتی ویکتوریا به سواحل اسپانیا می‌رسد. سباستيانو دل کانو از سوی شارل کن لقب اصیلزادگی دریافت می‌کند. به این ترتیب، در روز 6 سپتامبر سال 1522 میلادی با ورود کشتی ویکتوریا به بندر سان لوکار آندلس سفر دور دنیای ماژلان بدون وجود خود او پایان می‌گیرد. با انجام این سفر، 30 سال بعد از کشف آمریکا توسط کریستف کلمب سرانجام اروپایی‌ها متقاعد می‌شوند که زمین گرد بوده و به مراتب بزرگ‌تر از تصورات آنها است. همچنین، ثابت می‌شود که آمریکا یک قاره جداگانه است و دستیابی به شرق دور از مسیر غرب یک واقعیت است.

ساعت و تقویم روز ایران